Historie

De  kerk in ’t Waal werd vermoedelijk in de dertiende eeuw gesticht. De kerk was gewijd  aan onze lieve vrouwe Maria. De oudste vermelding van een parochie ’t Waal dateert uit 1348. In het oude Tull was nog eerder een parochie, deze wordt namelijk in het jaar 1258 voor het eerst vermeld.

Uit de eerste eeuwen van haar bestaan is weinig of niets opgeschreven. Pas in de 16^e eeuw duikt zij weer op in de bronnen. In de tijd van de Reformatie werden tijdens de Beeldenstorm op 11 en 12 januari 1567 grote vernielingen aangericht in en aan de kerk door een rondtrekkende bende o.l.v. ene Adraan Menning. Een steen in de zuidzijde van de toren met het jaartal 1567 herinnert aan de herstelwerkzaamheden die daarna noodzakelijk waren.

In 1580 werd de kerk conform het decreet van de Utrechtse Staten overgedragen aan de Hervormden. De kerk is in de loop van de eeuwen diverse keren veranderd, zowel van binnen als van buiten. Op oude gravures en pentekeningen is dat goed te zien.

Tijdens de laatste ingrijpende verbouwing in 1927 werd het restant van het oude koor gesloopt. Hiervoor in de plaats kwam de huidige consistorie, met een muur tussen kerkzaal en consistorie. Op de zolder ontstond toen ruimte voor een orgel.

De banken in de kerkzaal zijn niet oorspronkelijk – in 1842 werden deze banken geplaatst. Voor die tijd gebruikte men stoelen en eenvoudige bankjes.

In de kerk werden in vroeger tijden ook mensen begraven. Daarvan is niets meer te zien. Waarschijnlijk zijn deze graven verdwenen onder de nieuwe vloeren.

De eenvoudig "gesneden" eiken preekstoel werd gemaakt in het laatste kwart van de 17^e eeuw. De preekstoel bevond zich oorspronkelijk tegen de gevel aan de kant van het kerkhof (de gebruikelijke Oostzijde).

De luiklok in de toren werd in 1661 gegoten door Adriaan Meurs. De toren, die tegenwoordig sfeervol verlicht is in de avonduren, is eigendom van de gemeente Houten.

Een paar jaar geleden is de kerk opgenomen in de lijst van beschermde Rijksmonumenten.

Het dorp Tull en 't Waal -  een geschiedenis in vogelvlucht:

Toen in de 12de eeuw de Kromme Rijn bij Wijk bij Duurstede werd afgedamd en langs de Rijn en de Lek dijken waren aangelegd, konden de lager gelegen gronden, de kommen, worden bewoond.

Zo ontstonden het komgebied Schalkwijk en aan de rand van de kom de lintbebouwing van 't Waal.

De kern Tull bevond zich tussen de Lange Uitweg en fort Honswijk. Waar nu fort Honswijk ligt was een kleine woonkern; daar stond ook de kerk van Tull.

Door de aanleg van verdedigingswerken, forten, verdween deze klein kern ( de kerk, de school en woningen).

De kern 't Waal bevond zich in de omgeving van de kerk aan de Waalseweg. In 1818 werden de kernen "Tull"en "'t Waal" samen de gemeente Tull en 't Waal ( voorheen het gerecht Honswijk en Tull en 't Waal)

Tot 1962 was Tull en 't Waal een zelfstandige gemeente. De grens met Schalkwijk liep dwars door de Waalse Wetering ; de gemeente strekte zich uit tot het Culemborgse veer.

Op 1 januari 1962 werden Houten, Schalkwijk en Tull en 't Waal samengevoegd tot een gemeente.

Eeuwenlang vormden landbouw en fruitteelt op de hogere gronden en veeteelt op de lagere gronden de voornaamste bronnen van inkomsten.Vooral gemengde bedrijven kwamen hier voor. De meeste van deze bedrijven (jes) zijn verdwenen. Bospercelen en recreatiegebieden worden aangelegd.

Ook de winkeltjes konden het hoofd niet boven water houden en sloten achtereenvolgens hun deuren.

De katholieke basisschool werd samengevoegd met de Henricusschool in Schalkwijk. De Prot. Chr. School ‘Het Mozaïek’ is nu een nevenvestiging van de Rank in Houten en wordt bestuurd door een grote stichting waarvan ook de P.C. scholen in Houten, Nieuwegein, Vianen en IJsselstein deel uitmaken.